दिपायल सिलगढी नगरपालिका–५ का गोविन्द भुल भारतको मुम्बईमा मजदुरी गर्छन् । वर्षौदेखि त्यहीबाट आयआर्जन गरी परिवारको रोजीरोटी चलाउँदै आएका छन् । तर, कोरोना महामारीपछि उनी बेरोजगार भएर घर फर्के । संक्रमण दर घट्दै गएपछि नेपाल र भारतको सिमाना पनि खुकुलो भयो । यो सँगै दशैं तिहारजस्ता ठूला चाडपर्व पनि नजिकिँदै छ । यद्यपि, उनलाई यो चाडबाडले रोक्न सकेन । केहीदिन अघिमात्र उनी रोजगारीका लागि भारत प्रस्थान गरे ।
गोदावारी नगरपालिका–२ की निर्मला कुमारी जोराका परिवार नै मुम्बई बस्छन् । गोविन्द जस्तै उनी महामारीकै बेला बेरोजगार भएपछि नेपाल फर्किएकी थिइन् । तर, परिवार उतै मजदुरी गर्ने भएपछि पर्वको मुखमा बाहिर जान बाध्य भइन् ।
यी दुई प्रतिनिधी पात्र मात्र हुन् । सुदूरपश्चिम प्रदेशका अधिकांश जिल्लाबासीहरु भारतमा मजदुरी गरी जीविकोपार्जन गर्दै आएका छन् । कोरोनापछि दैनिकी चलाउन समस्या परेकाले चाडबाडले पनि उनीहरुलाई रोक्न नसकेको गौरीफन्टा नाकाका प्रहरी सहायक उपरीक्षक दिपेन्द्र थापा बताउँछन् ।
भदौमा ५० प्रतिशत घटेर १५ हजार ६ सय ५६ जनाले भारत प्रस्थान गरे । साथै, नेपाल भित्रिनेको संख्या १५ हजार ५ सय ५६ रहेको थापाले जानकारी दिए । थापाका अनुसार असोज महिना लागेसँगै गौरीफन्टा नाका हुँदै नेपाल भित्रिनेको संख्या ५ हजारभन्दा माथि छ । यस्तै, ३ हजारको हाराहारीमा बाहिरिएका छन् ।
गौरीफान्टा नाकाबाट एक साता यता नेपालमा भित्रिनेको संख्या बढेको छ । तर, चाडबाड नजिए पनि मजदुरीका लागि भारत जानेको संख्या भने नरोकिएको उनले बताए । ‘कोरोना महामारीका बेलामा उहाँहरु फर्किए पनि गाउँघरमा आम्दानीको बाटो नभएपछि मजदुरी गर्न भारतमै जाने गर्नु भएको छ,’ उनले भने, ‘यस नाकाबाट भारतको पुन, गुजरात, मुम्बाई र दिल्ली जान्छन् ।’
यस नाकाबाट साउन महिनमा मात्रै ३३ हजार ९ सय ५२ जना महिनामा मजदुरीका लागि भारत गएका छन् । भने, ४ हजार ७ सय ६५ जना नेपाल भित्रिएको थापाले जनाए ।
भदौमा ५० प्रतिशत घटेर १५ हजार ६ सय ५६ जनाले भारत प्रस्थान गरे । साथै, नेपाल भित्रिनेको संख्या १५ हजार ५ सय ५६ रहेको थापाले जानकारी दिए । थापाका अनुसार असोज महिना लागेसँगै गौरीफन्टा नाका हुँदै नेपाल भित्रिनेको संख्या ५ हजारभन्दा माथि छ । यस्तै, ३ हजारको हाराहारीमा बाहिरिएका छन् ।
एक साता आगाडिबाट नेपाल आउनेको संख्या बढेपनि मजदुरीको सिलसिलामा भारत जानेको संख्या भने अझै नरोकिएको जिल्ला प्रशासन कार्यालय कैलालीका सूचना अधिकारी शिवराज जोशीले जानकारी दिए ।
कोरोना महामारीको संक्रमण घटेपनि जोखिम अझै कायमै छ । यस्तो परिस्थितिमा भारतबाट आउनेको ‘एन्टिजेन्ट’ बाट कोरोना संक्रमण परीक्षण अनिवार्य गरिएको जोशीले बताउँछन् ।
संक्रमण देखिएकालाई धनगढी उप–महानगरपालिकाले व्यवस्था गरेको क्वारेन्टाइनमा राख्ने गरिएको छ । ‘नाकामा हामीसँग भएको स्रोत साधन प्रयोग गरी चेकजाँच गरेका छौँ, कोहीलाई संक्रमण देखिएमा क्वारेन्टाइनमा रहने व्यवस्था गरेका छौँ,’ जोशीले भने, ‘दशैंमा आउनेको घुइँचो लाग्न सक्छ, थप टिकटका लागि मन्त्रालयसँग पहल र क्वारेन्टाइनका लागि स्थानीय पालिका र गाउँपालिकासँग समन्वय गर्दैछौँ ।’
भारत जानका लागि कन्चनपुरको गढ्ढाचौकी र गौरीफान्टा मूख्य नाका हो । यी दुई नाकाबाट दैनिक ४ देखि ५ सय जनसंख्याको हाराहरीमा अवातजावत हुन्छ ।
