नेपालमा राष्ट्रपति भवनलाई शीतलनिवासको नामले जानिन्छ । यसैगरि संसारका लगभग सबै देशमा राष्ट्रपति बस्नको लागि एक आधिकारिक आवास बनाइएको छ । यस्तै अमेरिकाको राष्ट्रपति भवनको नाम ह्वाईट हाउस रहेको छ । तर यसको नाम पहिल्यैबाट भने ह्वाइट हाउस थिएन । जब यसको निर्माण भएको थियो, तब यसको नाम प्रेसिडेण्ट्स प्यालेस वा प्रेसिडेण्ट म्याशन थियो । तर यस्तो के कारण थियो कि, यसको नाम ह्वाइट हाउस राखियो ? यसको पछाडि ११८ वर्ष पुरानो इतिहास लुकेको छ ।

ह्वाइट हाउस मात्र अमेरिकी राष्ट्रपतिको निवास स्थान मात्रै नभएर यो अमेरिकाको ऐतिहासिक विरासतको एक उत्कृष्ट नमूना पनि हो । ह्वाइट हाउसमा हरेक ती सुविधा रहेका छन्, जो कुनै पनि शक्तिशाली देशसँग हुनुपर्ने अपेक्षा राखिन्छ । यो भित्र एक बंकर पनि रहेको छ । जो कुनै पनि ठूला समस्याका बेला अमेरिकी राष्ट्रपति र उनको परिवारलाई सुरक्षित राख्नको लागि प्रयोग गरिन्छ ।

आयरल्याण्डमा जन्मिएका जेम्स होबनले ह्वाइट हाउसको डिजाइन गरेका थिए । यसको निर्माण कार्य वर्ष १७९२ देखि १८०० को बीचमा अर्थात् ८ वर्षमा पूरा भएको थियो । आजको ह्वाइट हाउस भएको स्थानमा पहिला जंगल र पहाड थियो ।

ह्वाइट हाउसमा कुल १३२ कोठा छन् । त्यो बाहेक ३५ बाथरुम, ४१२ ढोका, १४७ खुट्किला, २८ आगोबाल्ने ठाउँ, ८ भर्‍याङ र तीन वटा लिफ्ट छन् । यो बाहेक ह्वाइट हाउसमा पाँच फुलटाइम शेफले काम गर्छन् । र भवन भित्र १४० पाहुनाको साथमा एकैपटक रात्रि भोजनको व्यवस्था छ ।

ह्वाइट हाउसको बाहिरी ढोकालाई पेन्ट गर्नको लागि ५७० ग्यालिन रङको आवश्यक पर्दछ । भनिन्छ, वर्ष १९९४ मा ह्वाइट हाउसमा पेन्ट गर्ने खर्च दुई लाख ८३ हजार डलर भन्दा धेरै लागेको बताइएको थियो ।

अमेरिकी राष्ट्रपतिको सरकारी निवासको नाम ‘ह्वाइट हाउस’ सन् १९०१मा टेड्डी रुजबेल्टले राखेका थिए । यसअघि, ह्वाइट हाउसलाई राष्ट्रपतिको महल भनेर चिनिन्थ्यो । भवन डिजाईनरबीच गरिएको प्रतियोगिता जित्दै सन् १७९२ मा जेम्स होबनले ह्वाइट हाउसको डिजाईन गरेका थिए ।

आतंकवादी हमला भएमा बंकरमा बसेर नै राष्ट्रपतिले सम्पूर्ण काम गर्न सक्छन् भने बंकरबाटै बाहिर निस्किन मिल्ने सुरुंग समेत निर्माण गरिएको छ ।

ह्वाइट हाउस मात्र एउटा यस्तो भवन हो जुन राष्ट्रप्रमुखको निजी निवासका रुपमा सर्वसाधारणले निशुल्क भ्रमण गर्न पाउँछन् । ह्वाइट हाउस जस्तै देखिने भवन एटलान्टा, चीन र अष्ट्रीयामा समेत निर्माण गरिएको छ । भवन निर्माणका लागि युरोपेली आप्रवासीलाई दास बनाएर ४३ लाख ८० हजार अमेरिकी डलरमा निर्माण गरिएको थियो ।

अमेरिकी राष्ट्रपतिको कार्यालयका रुपमा परिचित ओभल रुम सन् १९१३ मा विलियम होवार्डले निर्माण गर्न लगाएका थिए । ह्वाइट हाउसको भुइतलामा मल, फूलको पसल र डेन्टिस्टको कार्यालय समेत राखिएको छ । यो आलिसन भवनमा बस्ने पहिलो राष्ट्रपति जर्ज वासिङटन नभइ जोन अडार्म्स हुन् । राष्ट्रपति भवन भित्र बंकर निर्माण गरिएको छ । आतंकवादी हमला भएमा बंकरमा बसेर नै राष्ट्रपतिले सम्पूर्ण काम गर्न सक्छन् भने बंकरबाटै बाहिर निस्किन मिल्ने सुरुंग समेत निर्माण गरिएको छ ।

अमेरिकामा राष्ट्रपतिको वार्षिक तलव ४ सय हजार डलर रहेको छ । यो बाहेक वार्षिक ५० हजार डलर खर्च भत्ता, १०० हजार डलर भ्रमण खर्च र मनोरञ्जनका लागि वार्षिक १९ हजार डलर दिने गरिन्छ । त्यस्तै उपराष्ट्रपतिको वार्षिक तलब २३० हजार ७ सय डलर रहेको छ । त्यस्तै त्यहाँको कर्मचारी प्रमुखको तलव वार्षिक २ सय हजार डलर रहेको छ ।