आकाशमा एकसाथ भेटिँदै छन् यी पाँच ग्रह

कहिलेकाहीँ आकाशमा अद्भुत र अनौठो खगोलीय घटनाहरू देखिएका छन्। केही दिनअघि आकाशमा चन्द्रमासँगै शुक्र ग्रह पनि देखिएको थियो । यो अचम्मको खगोलीय दृश्यले विश्वका मानिसहरूको मन मोहित बनाएको थियो । अब फेरि एक पटक आकाशमा यस्तै खगोलीय घटना हुन लागेको छ । मंगलबार, मार्च २८ अर्थात् आज तपाईँले आकाशमा एक अद्भुत दृश्य देख्नुहुनेछ।

मंगलबार पृथ्वीबाट सौर्यमण्डल स्पष्ट देखिनेछ । यस अवधिमा पाँच ग्रह एक सीधा रेखामा आउनेछन्। तपाईँ पृथ्वीबाट यो अद्भुत दृश्य देख्न सक्नुहुन्छ। खगोल विज्ञानका विज्ञहरूका अनुसार बुध, शुक्र, मंगल, बृहस्पति र युरेनस ५० डिग्रीको सानो क्षेत्रमा भेटिनेछन् । यो अचम्मको खगोलीय घटना कहिले र कसरी देख्न सकिन्छ ? योसँगै यो दृश्य फेरि कहिले देखिने हो ? यसबारे जानौँ।

भारतका राष्ट्रिय पुरस्कार विजेता विज्ञान प्रसारक सारिका घारु भन्छिन् ‘खगोल विज्ञानमा यो खगोलीय घटनालाई ‘प्लानेटरी अलाइनमेन्ट’ भनिन्छ। यीमध्ये बुध सूर्यको धेरै नजिक भएकाले थोरै समयको लागि मात्र देख्न सकिन्छ। यसपछि बृहस्पति पनि अस्ताउँछ। तिनीहरूको माथि एक चम्किलो चम्किलो शुक्र हुनेछ र माथि मंगल ग्रह देखिनेछ। यिनीहरूलाई चन्द्रमाले साथ दिनेछ । तपाईँ यी ग्रहहरूको मिलन नाङ्गो आँखाले देख्न सक्नुहुन्छ। युरेनस पनि मंगल र शुक्रको बीचमा हुनेछ, तर तपाईँले यसलाई टेलिस्कोपको मद्दतले मात्र देख्न सक्नुहुन्छ।’

यो अचम्मको खगोलीय घटना लगभग हरेक दुई वर्षमा हुने सारिकाले बताइन् । यसमा ग्रहहरू बीचको कोणीय दूरी बढी हुन्छ। तर तपाईँले खुला आँखाले ग्रहहरूको संयोजन हेर्नको लागि सेप्टेम्बर ८, २०४० को प्रतीक्षा गर्नुपर्नेछ। त्यो अवधिमा मंगल, बुध, बृहस्पति, शुक्र र शनि ९ डिग्रीको आकाशीय स्थानमा मात्र देखिनेछन्।

गत वर्ष यस्तो दृश्य देखियो

गत वर्ष पनि ग्रहहरू एक रेखामा देखिएका थिए। त्यसबेला आकाशमा बुध, शुक्र, मंगल, बृहस्पति र शनि एक पङ्क्तिमा देखिएका थिए। यो दृश्य १८ वर्षपछि देखिएको थियो।

यो पनि…
पोखरामा खगोलीय टेलिस्कोप मार्फत ग्रहहरुको अवलोकन
‘मेरो बुवाले मलाई प्रश्न सोध्न सिकाउनुभयो त्यसले मलाई खगोलविद् बनायो’ (भिडियो पनि)