English

सन्दर्भ: विश्व वातावरण दिवस

एउटा मात्र भएपनि रुख रोपौं



आज विश्व वातावरण दिवस नेपालमा विभिन्न कार्यक्रम गरेर मनाइएको छ । वातावरण तथा सरसफाई अभियन्ता चक्रबहादर चन्दको पहलमा काठमाडौंको यूएन पार्कसहित देशभरका ४२ स्थानमा वृक्षारोपण भएको छ । उक्त वृक्षारोपणमा कलाकारहरुको पनि उपस्थित थियो । यसै सन्दर्भमा चन्दसँग मेरोलाइफस्टाइलले गरेको कुराकानी :

वृक्षारोपण गर्ने सोच कसरी आयो ?

मैले १५–१६ वर्षको उमेरदेखि नै वृक्षारोपण गर्दै आएको छु । सानै बेलादेखि सामाजिक क्षेत्रमा काम गर्दै आएको हुनाले वातावरण बचाउनु पर्छ भन्ने सोच पछिल्लो समय अलि बढी आयो । पछिल्लो समय वनजंगल नाश गर्ने, जथाभावी बस्ती बसाउने, रुख काट्ने लगायतका कारणले ग्लोबल वार्मिङको ठूलो समस्या पृथ्वीमा देखा परेको छ ।

जसले मानव जीवनलाई नै अफ्ठ्यारो पर्ने अवस्था आएको हुनाले, अब वातावरणलाई संरक्षण गरेनौ भने मानव वस्ती र यो पृथ्वीलाई नै ठूलो समस्या पर्ने भएकोले अब यसलाई अझै राम्रोसँग गरौँ न त भन्ने हिसावले हामीले २००८ देखी विभिन्न यसकिसिमका कार्य वृक्षारोपण गर्दै आइरहेका छौँ । अब यसलाई अझै व्यवस्थित गरेर जनमानसमा चेतना फैलाऔँ भन्ने यसको मुख्य उद्देश्य लिएर सुरु गरेका हौँ । आज हामीले यो कार्यक्रम दुई चरणमा गरेका छौँ । म वागमती सरसफाई अभियानको अभियन्ता पनि हो । यस अभियानमा सबै अभियन्ताहरु मिलेर आफ्नो जन्मदिनमा वागमती किनारमा आएर एउटा वृक्षारोपण गर्ने हाम्रो संस्कार रहेको छ । हामी गर्दै पनि आएका छौँ । त्यस्तै आज विश्व वातावरण दिवस र वागमती सरसफाई अभियानको ४ सय २१ औँ हप्ता पनि भएकोले वागमती किनारमा पनि वृक्षारोपण गरेका छौँ ।

यही अभियानको प्रेरणाले हामीले मेची, महाकाली सफाई अभियानलाई पूर्वको मेचीदेखी पश्चिमको महाकालीसम्म संजाल जोडेर अभियान सञ्चालन गरेका छौँ । आज त्यहि कार्यक्रम अन्तर्गत देशभरका ४२ वटा स्थानमा वृक्षारोपण गरिएको छ । आज काठमाडौं उपत्यकामा भने ललितपुरको यूएन पार्कमा कार्यक्रम सञ्चालन गरेका थियौँ । जसमा नेपाल सरकारको वन तथा वातावरण सचिव, नेपाल सरकारका पूर्व मुख्य सचिव र वागमती सरसफाई अभियानका मुख्य अभियन्ता लिलामणी पौडेलको उपस्थिति थियो । यस्तै, नायिका तथा निर्देशक दीपाश्री निरौला र नायक पल शाह पनि यो कार्यक्रमा आउनुभएको थियो । त्यहाँ आज २५ वटा बिरुवा रोपेका छौँ । कपुर, फलफूलका विभिन्न प्रजातीको बिरुवा रोपेका हौँ ।

हामीले २००८ मा साउथ एशियन टीम भनेर भारतमा गठन गरेका थियौं। यो दक्षिण एशियाली यूथहरुको टीम हो । यो टीमले भारत, बंगलादेश, भुटान, नेपाल र दक्षिण एशियामा नपरे पनि म्यानमार गरी ५ वटा देशमा यो अभियान थालेका छौँ । यो टीमको संयोजन अहिले मैले गरिरहेको छु । अब पनि हामी युवाले वातावरण जोगाउनु पर्छ भन्ने धारणा र सोच राखेनौँ भनेँ हाम्रो भावी सन्तानलाई हामीले राम्रो वातावरण दिन सक्दैनौँ । अहिले वातावरणको कारणले गर्दा मानिसले अक्सिजन नपाएर मानिसहरुको निधन भइरहेको छ । यो अवस्थालाई अलिकति भनेपनि केही संरक्षण गरौँ भन्ने सोचले यो अभियान थालेका हौँ ।

के–केका बिरुवा छन् ?

समी, अम्बा, कपूर, विभिन्न ठूला बोट हुने फूल, बोधिचित्त, अशोका रोपेका छौँ । आज विश्व वातावरण दिवसको अवसर पारेर वृक्षारोपणको अभियान नेपालमा मात्रै होइन । म्यानमार, बंगलादेश, भुटान र भारतमा पनि भएको छ । म्यानमारको दुई स्थानमा, भारतमा भने सुमन कुमार बस्नेत अभियन्ता हुनुहुन्छ । भारतमा २२ वटा ठाउँमा आज वृक्षारोपण भएको छ । वागमती सफाई महाअभियानको संयोजनमा काठमाडौं उपत्यकामा भने यूएन पार्क, आलोकनगर, मनोहरा, गोदावरी, तिलगंगा, काठमाडौं महानगरपालिकाको वडा नं. ११, वडा नं. १२ मा रोपिएको छ । यो सबै वागमती सरसफाई अभियानका अभियन्ताहरुले गरेका हुन् ।

बिरुवा कहाँबाट ल्याउनुभयो ?

काठमाडौं भ्यालीमा आज ल्याइएका बिरुवाहरु वन तथा वातावरण मन्त्रालयले उपलब्ध गराएको हो । मन्त्रालयले उपलब्ध गराएको बिरुवा काठमाडौं भ्यालीमा वृक्षारोपण गरिएको थियो । काठमाडौं भ्याली भन्दा बाहिरको हकमा भने जो अभियन्ताहरु हुनुहुन्छ, उहाँहरुले व्यवस्थापन गरेर रोप्नुभएको छ । काठमाडौं उपत्यका बाहिर आज ३७ स्थानमा यो अभियान सुरु भएको छ । यो अभियान पश्चिमको महेन्द्रनगर धनगढीदेखि पूर्वको झापासम्म भएको छ ।

अभियानमा कलाकारलाई अघि बढाउनुको कारण ?

यसपाली कलाकारलाई धेरै किन फोकस गरियो भन्दा कोरोनाको कारणले आज हामी लकडाउनमा छौँ । मानिसहरु बाहिर निस्किन सकिरहेका छैनन्, एकै ठाउँमा भेला भएर कार्यक्रम गर्न सक्ने अवस्था छैन । त्यसैले कलाकाहरुका फ्यान फलोइङहरु धेरै हुनुहुन्छ ।

उहाँहरुको माध्यमबाट सबैलाई सूचना पुगोस् र चेतना पनि फैलिन्छ भनेर कलाकार जोडेका हौँ । मैले लेजेण्ड कलाकारहरुलाई आफ्ना फ्यानहरुलाई वृक्षारोपण गर्न अनुरोध गरेको थिएँ । मेरो अनुरोधलाई सबै कलाकारले सपोर्ट गर्नुभयो र आज हामी यस अभियानमा केही हदसम्म सफल भएका छौँ ।

यतिबेला नेपालको वातारणको अवस्था कस्तो छ ?

पछिल्लो समय काठमाडौंको धुवाँ, धुलो केही कम भएको छ । धेरै सवारीसाधनहरु नचल्दा र मानिसको हिँडडूल नहुँदा फोहोर पनि केही कम भएको छ, जथाभावि हुन पाएको छैन । तर, केही समयअघि मात्रै काठमाडौं विश्वकै पहिलो प्रदूषित शहरमा गनिएको थियो । पछिल्लो केही दिनमा भने नेपालको पर्यावरणमा केही सुधार आएको छ । तर पनि काठमाडौंको जनघनत्व, शहरीकरणले गर्दा वातावरणले धान्दैन ।

त्यसैले आम नागरिकले कम्तीमा आफ्नो घरअघि एउटा बिरुवा रोप्न सक्यौँ र सार्वजनिक स्थलमा वृक्षारोपण गरेर त्यसलाई हुर्काउन सक्यौँ भने हामीले आवश्यक मात्रामा अक्सिजन पाउन सक्छौँ । काठमाडौंका अहिलेको अवस्था नर्मल भएपनि निषेधाज्ञापछिको जमात बाहिर निस्किँदा त्यसपछिको अवस्था चिन्ताजनक हुन्छ ।



सम्बन्धित खबरहरु

नेपालको लोकप्रिय ब्रान्ड टुपीएम स्न्याक्स् एण्ड नुडल्स् ब्राण्डले भारतको मुम्बईमा आयोजित समारोहमा रिलायन्स रिटेलद्वारा प्रतिष्ठित “फ्युचर फर्वार्ड स्टार ब्रान्ड” पुरस्कार

१३९ औं हङकङ साहित्यिक साझा श्रृखला अन्तर्गत आइतबार वरिष्ठ साहित्यकार कवि सुमल कुमार गुरुङको एकल कविता वाचन आयोजना गरिएको छ

तमु ट्हो ह्युल हङकङले विविध सांस्कृतिक कार्यक्रमहरुका साथ महान चाँड ल्होछार मनाउने भएको छ । नयाँ वर्षको पहिलो दिन जनवरी

सन् १९८६ देखि अन्तर्राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण संघ IUCN को रेड लिस्टमा लोपोन्मुखको प्रजातिमा सूचीबद्ध हिस्पिड हेयर नामक खरायो हालै चितवन