English

क्यान्सरलाई यसरी जितिन्छ

क्यान्सर जित्ने सामाजिक अभियन्ता


काठमाडौं, बुढानिलकण्ठकी प्रमिता खनालले क्यान्सरका बिरामीहरूलाई काउन्सलिङ सेवा प्रदान गर्दै आएको ९ वर्ष पूरा भयो । उनले क्यान्सर बिरामीहरूलाई प्रदान गर्ने हौसला र आत्मविश्वासले धेरै बिरामीहरूको मनोबल बढ्दै रोग प्रतिरोधात्मक क्षमता समेत बढ्ने गरेको छ । अहिले क्यान्सर बिरामीहरूको आत्मविश्वास र हौसला बढाउँदै आउने प्रमिताले स्वयं क्यान्सर रोगलाई पराजित गर्न सफल पनि भएकी हुन् ।

करिब १० वर्ष अघि उनको शरीरमा स–साना बिमिराहरू देखा परे । शरीरभरी आएका बिमिराहरू दाग बस्दै हराउँदै जान थाले । यसै क्रममा स्तनमा पनि स–साना बिमिराहरू देखा पर्न थाल्यो । शरीरको अन्य भागमा देखा परेका बिमिराहरू हराउँदै गए पनि स्तनमा देखा परेको बिमिराहरू भने निको भएन । समस्या समाधान नभएपछि उनले स्त्री तथा प्रसूति रोग विशेषज्ञलाई देखाइन् ।

घरमा सल्लाह हुँदा मेरो उपचार इन्डियामा गर्ने निर्णय भयो । तर मैले उपचारका लागि इन्डिया नजाने बरु नेपालमै गर्ने निर्णय गरें । मेरो यो निर्णयले नेपालका चिकित्सकहरू पनि खुशी हुनुभयो ।

डाक्टरले पिलो आएको आशङ्कामा एक हप्ताका लागि एन्टिबायोटिक खाने सल्लाह दिए । एक हप्ताको औषधी सेवन गर्दा पनि घाउ निको हुनुको सट्टा झनै बढ्दै गयो । त्यसैले १५ दिन पछि डाक्टरले सर्जरी गरेर निकाल्नुपर्ने र बायप्सी टेस्ट गर्नुपर्ने बताए ।

टिचिङ अस्पतालमा भएको शल्यक्रियाको रिपोर्ट लिनको लागि मलाई फोन आयो । प्रमिता भन्छिन्– रिपोर्ट लिन म एक्लै हस्पिटल पुगें । हस्पिटलमा कोसँग आउनुभएको छ भनी सोधे, मैले आफू एक्लै आएको, रिपोर्ट आफूलाई नै बताउन भने ।’ रिपोर्टमा मलाई पहिलो चरणको क्यान्सर भएको जानकारी दिइयो । एक छिन त छाँगाबाट खसेझैँ भए ।

एकै पटक मनका विभिन्न कुराहरू खेले । घरमा भएका साना बच्चाहरू, वृद्ध उमेरका सासू ससुरालाई कसरी सुनाउने भनेर मन आत्तियो । मैले आफ्नो आत्मबललाई दह्रो बनाएर घरका सम्पूर्ण सदस्य र श्रीमानलाई बताएँ । मेरो कुरा सुनेर परिवारका सदस्यहरू नआत्तिई मेरो रोग निको हुन्छ भनेर हौसला दिनुभयो ।

आज भन्दा १० वर्ष अगाडी नेपालमा रेडियो थेरापी भक्तपुर र भरतपुरमा रहेको क्यान्सर अस्पताल मात्र थियो । भक्तपुरको रेडियो थेरापी बिग्रिएको र बेलाबेलाको नेपाल बन्दले गर्दा भरतपुर जान नसकिने अवस्था आएको कारण इण्डिया गएर गरें।


घरमा सल्लाह हुँदा मेरो उपचार इण्डियामा गर्ने निर्णय भयो । तर मैले उपचार कालागि इण्डिया नजाने बरु नेपालमै गर्ने निर्णय गरें । मेरो यो निर्णयले नेपालका चिकित्सकहरू पनि खुशी हुनुभयो ।

महाराजगञ्जस्थित टिचिङ अस्पतालमा डा. प्रकाश सामयीको नेतृत्वमा मेरो शल्यक्रिया सफलतापूर्वक भयो । शल्यक्रियापछि किमोथेरापी भने मैले ओम हस्पिटलमा डा. सुदिप श्रेष्ठबाट गराएँ । किमोको ६ वटा साइकल पूरा गरेपछि रेडियो थेरापी दिनुपर्ने भयो । आजभन्दा १० वर्ष अगाडी नेपालमा रेडियो थेरापी भक्तपुर र भरतपुरमा रहेको क्यान्सर अस्पताल मात्र थियो । भक्तपुरको रेडियो थेरापी बिग्रिएको र बेलाबेलाको नेपाल बन्दले गर्दा भरतपुर जान नसकिने अवस्था आएको कारण इण्डिया गएर गरें ।

नेपाल क्यान्सर सर्भाइबर सोसाइटी क्यान्सर विजेताहरूको संस्था भएको, यस संस्थाले क्यान्सर पीडितसित भेटेरै आवश्यक सरसल्लाह दिने, बिरामी र बिरामीको परिवारको मनोबल बढाउने, रकम सङ्कलन गरेर विपन्न वर्गका बिमारीलाई सहयोग गर्ने गरेको प्रतिमा बताउँछिन् ।

सानैदेखि समाजसेवाको क्षेत्रमा काम गर्ने रुचि भएकी प्रमिताको भेट ओम हस्पिटलमा किमोथेरापी दिने क्रममा सिद्धि चन्दसँग भयो । चौथो स्टेजको क्यान्सरको उपचार गराई रहेकी सिद्धि चन्दको प्रेरणादायी कुराले मलाई समाज सेवामा लाग्न झनै ऊर्जा थप्यो । क्यान्सर रोगको उपचार गराइरहेका बिमारीहरूलाई औषधोपचार सँगसँगै हौसला र प्रेरणाको पनि आवश्यक हुन्छ भन्ने कुरालाई ध्यानमा राखेर मैले महिनौँसम्म छलफल कार्यक्रम चलाएँ । क्यान्सरका क्लिनिकहरूमा मनोपरामर्शको काम गर्दै नेपाल क्यान्सर सर्भाइबर सोसाइटी निकासको स्थापना गरियो ।

नेपाली समाजमा क्यान्सर रोग लाग्न साथ मानिसहरूलाई यो रोग निको हुँदैन र यो रोग लागेपछि मरिन्छ भन्ने भ्रम रहेको छ । प्रतिमा भन्छिन्– क्यान्सरलाई समयमै पत्ता लगाउन सकेर उपचार गर्ने हो भने क्यान्सर सोचेजस्तो भयावह रोग होइन ।

नेपाल क्यान्सर सर्भाइबर सोसाइटी क्यान्सर विजेताहरूको संस्था भएको प्रमिता बताउँछिन् । यस संस्थाले क्यान्सर पीडितसित भेटेरै आवश्यक सरसल्लाह दिने, बिरामी र बिरामीको परिवारको मनोबल बढाउने, रकम सङ्कलन गरेर विपन्न वर्गका बिरामीलाई सहयोग गर्ने गरेको प्रमिता बताउँछिन् । अहिले कोरोना सङ्क्रमणको बेला फोनबाट तथा वेबिनारबाट विभिन्न डाक्टरलाई समेत सहभागी गराई अन्तरक्रिया तथा सल्लाह–सुझाव दिने गरेको छ । यसका साथै स्कुल, क्याम्पसमा क्यान्सरसम्बन्धी सचेतना कार्यक्रमहरू गर्दै आएको प्रमिता बताउँछिन्।

नेपाली समाजमा क्यान्सर रोग लाग्न साथ मानिसहरूलाई यो रोग निको हुँदैन र यो रोग लागेपछि मरिन्छ भन्ने भ्रम रहेको छ । प्रमिता भन्छिन्– क्यान्सरलाई समयमै पत्ता लगाउन सकेर उपचार गर्ने हो भने क्यान्सर सोचे जस्तो भयावह रोग होइन, तर मानिसहरूले अनावश्यक रूपमा यसलाई भयावह बनाइदिएका छन् । आफ्नो खानपानमा विशेष ध्यान दिने, योग गर्ने र समय समयमा स्वास्थ्य जाँच गराउने बानी बसाल्ने हो भने क्यान्सरको जोखिम धेरै कम गर्न सकिन्छ ।



सम्बन्धित खबरहरु

नेपालको लोकप्रिय ब्रान्ड टुपीएम स्न्याक्स् एण्ड नुडल्स् ब्राण्डले भारतको मुम्बईमा आयोजित समारोहमा रिलायन्स रिटेलद्वारा प्रतिष्ठित “फ्युचर फर्वार्ड स्टार ब्रान्ड” पुरस्कार

१३९ औं हङकङ साहित्यिक साझा श्रृखला अन्तर्गत आइतबार वरिष्ठ साहित्यकार कवि सुमल कुमार गुरुङको एकल कविता वाचन आयोजना गरिएको छ

तमु ट्हो ह्युल हङकङले विविध सांस्कृतिक कार्यक्रमहरुका साथ महान चाँड ल्होछार मनाउने भएको छ । नयाँ वर्षको पहिलो दिन जनवरी

सन् १९८६ देखि अन्तर्राष्ट्रिय प्रकृति संरक्षण संघ IUCN को रेड लिस्टमा लोपोन्मुखको प्रजातिमा सूचीबद्ध हिस्पिड हेयर नामक खरायो हालै चितवन